TANDEN POETSEN

Vanaf de bank in de woonkamer kijk ik de keuken in waar mijn vader staat de rommelen met de pannen. Samen met mijn dochter zijn we op bezoek en blijven een nachtje slapen. Met veel liefde heeft hij voor ons gekookt en nu ruimt hij alles op. En dat gaat het beste op zijn eigen manier. Wij hoeven echt niet te helpen. Terwijl ik naar hem kijk valt het me ineens op dat hij oud is. Gek is dat. Normaal zie je dat niet. Je vader is de man die alles weet en die nooit ouder wordt. Hij is er gewoon. Altijd. Maar nu van deze afstand realiseer ik mij dat ik nu in zijn schoenen sta. Ik ben nu de persoon die hij is in mijn hoofd. Maar in werkelijkheid is hij zesentachtig. Ik zie dat zijn wereld steeds kleiner geworden is. Dat is prima, het gaat hem goed af. Vaste gewoonten geven je steun. Zeker als je alleen achterblijft.

Overal in huis zie ik sporen van mijn moeder. Eigenlijk is het hele huis ervan doordrenkt. Het ademt haar aanwezigheid, alleen is ze er zelf niet meer. In elke lade zie ik haar organisatie drang. Overal zit alles netjes in bakjes of mandjes. Alles gesorteerd op functie. Mijn dochter en ik verbazen ons over een bakje met spulletjes voor mondhygiëne in de keukenla. ‘Dat zou je in de badkamer verwachten’ lacht mijn dochter. Maar alles heeft een reden, dus dit vast ook. We kunnen er alleen nog maar naar gissen.
In de woonkamer loop ik langs haar foto en ineens komt dat besef weer. Dat het echt waar is. Haar leven is echt voorbij en ze komt nooit meer terug. Ik kan nooit meer aan haar vragen hoe ze ook alweer die kwarktaart bakt. Of hoe haar overgang is geweest, of ze ook zoveel last had van die opvliegers en of het lang duurde.

Op de foto is ze 65 jaar, ze kijkt tijdens een bootreis langs de reling uit over de zee. Ze straalt rust uit, ze is op vakantie en ze staat in de zon. En daar was ze gek op, de zon. Ik voel verdriet als ik naar die foto kijk. Niet omdat ik haar mis, maar omdat zij in haar leven niet haar hart heeft kunnen volgen om te doen wat haar gelukkig zou hebben gemaakt. Toen ik jong was vond ik dat stom. Ik begreep het niet. Waarom blijf je zitten waar je zit?

Nu begrijp ik het beter. De stap was te groot, te veel onzekerheid voor een niet-werkende moeder van vier kinderen. Van een vrouw werd verwacht dat je zou stoppen met werken als je ging trouwen. Dus zei ze haar baan als kleuterjuf vaarwel en bouwde aan haar eigen vierkoppige kleuterklasje.
Zelf kwam ze ook uit een gezin van vier kinderen. Zij was de op één na oudste, net als ik. Ze was een wilde vroeger, ondeugend, stoer en nergens bang voor. Tenminste, zo herinner ik me haar van haar eigen verhalen.

Verhalen over tweede wereldoorlog, ze moet ongeveer 5 of 6 jaar oud zijn geweest, toen ze tijdens een onverwachte luchtaanval haar grote zus had meegetrokken het dichtstbijzijnde huis in. Want die bleef verstijfd van angst midden op straat staan. Over het bizarre aangezicht van een Canadese piloot die met zijn parachute te pletter was gestort tegen de gevel van een woonhuis.

Met diezelfde zus werd ze later naar een kostschool gestuurd. Haar ouders hadden een autobusonderneming en niet voldoende tijd om voor vier kinderen te zorgen. Tijdens haar verblijf op de kostschool werd ze voor het eerst ongesteld. Voor elk meisje een ingrijpende verandering van je lichaam, maar van de strenge nonnen mocht je niet zeuren, want vrouw worden was hoorde er gewoon bij. Dus ook elke avond met de hand je eigen maandverband uitwassen.
Andere verhalen gingen over haar studententijd tijdens een zomervakantie in Portugal, dat ze eitjes konden bakken op de motorkap van de auto. Over haar eerste grote liefde, waarmee ze altijd contact heeft gehouden en met wie ze elk jaar weer een afspraakje had om bij te kletsen. Die ik moest bellen met het vreselijke nieuws. Dat haar leven voorbij was. Op 18 juni 2021 in de ochtend was haar verhaal klaar. In de badkamer, nadat ze uit bed was gestapt en zich had aangekleed. In die badkamer liggen nog altijd haar verzorgingsproducten. Elk moment kan ze met haar slaaphoofd en warrige haar de badkamer weer binnenlopen. En ik denk dat ze dan beneden in de keuken haar tanden ging poetsen.